|
|
TÓVINNA
Allan veturinn var tóvinna stunduð, unnið var prjónles, sem selt var, og plögg á heimafólk og mikið af vaðmálum og dúkum. Var vandað mjög til þess alls. Ólafur óf fyrir heimilið og tók líka af öðrum. Allt var prjónað í höndum, sokkar, vettlingar, peysur og oft brækur, þó voru flestir í vaðmálsnærfötum. Ég var ung, þegar ég byrjaði að prjóna og var látin gera mikið af því. Þegar ég var á tíunda ári, var ég látin prjóna alsnúna peysu handa Ólafi úr grófu, þrinnuðu bandi. Sú peysa réð næstum niðurlögum mínum, því að ég veiktist og lá lengi. Alls staðar, sá ég peysuna, jafnvel þó að hún væri flutt fram í skála. Mig dreymdi hana, þegar ég sofnaði og gat helzt ekki um annað hugsað. Vel var hlynnt að mér, og allir voru mér góðir, meðan ég var veik. Loksins kom.læknir, því að mér batnaði lítið. Hann lét mig fá meðul og sagði, að ég þyrfti að drekka mikla mjólk, því að ég var. mögur og algerlega fjörlaus. Einnig sagði hann, að ég þyrfti að vera sem allra mest úti. Ég hresstist smátt og smátt og fór að sitja úti, var þetta um vorið og veðrátta góð. Kristrún og Ólafur létu sér annt um, að mér batnaði, ekkert var minnzt á prjóna, og mig langaði ekki til annars en liggja úti og litast um.
Svo var það dag nokkurn, að Kristrún segir, að ég skuli rölta til ánna, er séu sem óðast að bera. Fyrst ég eigi að vera úti, sé eins gott að ég reyni að gera eitthvað til gagns með því. Ég var hin ánægðasta með það, fannst allir hafa verið mér svo góðir, og ég var því fús að gera það gagn, sem ég gat. Ég rölti af stað, en var svo máttfarin, að ég varð að hvíla mig á annarri hvorri þúfu og var löðrandi í svita. Þegar svo hafði gengið góða stund og ég séð nokkuð af rollunum, fannst mér ég ekki geta staðið á fótunum og settist undir stóra þúfu. Þar sofnaði ég og vaknaði við það, að maður af næsta bæ tók mig upp og setti á hest fyrir framan sig. Hann spurði mig, hvers vegna ég væri þarna, en ég svaraði, að ég væri að ganga til ánna. Hann anzaði því engu og þeysti heim. Ólafur var að taka til tófta utan við bæinn, þegar við komum heim. Þá sagði maðurinn svo hátt og hranalega, að ég hrökk við: "Þið farið nú senn að hafa það af að drepa krakkagreyið." Síðan tók hann mig og bar mig inn í baðstofu og reið burt.
Þó að peysan á Ólaf yrði mér svo baldin viðfangs, var ég töluvert upp með mér, er ég gat spunnið og prjónað. Þannig var ég hróðug af því að geta spunnið í leppa, þegar ég var á áttunda ári. Á næsta bæ var drengur á svipuðum aldri og ég. Kepptum við hvort við annað um að vinna sem mest og bezt. Einn dag sem oftar kom hann að Kúskerpi, og sat ég þá og spann og var drjúg með sjálfri mér og hugðist láta hann sjá, hversu haganlega mér færist að spinna, og fannst mér, að hann hlyti að sjá, að ég var honum fremri, í þessari list að minnsta kosti. Varð honum líka starsýnt á mig og verkið. Er hann hafði horft æðistund á bandið, sem ég spann, segir hann: "Ósköp er þetta digurt." Ekki hefði mér orðið verr við, þó að hann hefði rekið mér löðrung, og öll mikilmennska mín féll um sjálfa sig.
SÖÐULLINN
Vorið, sem ég var fermd, gekk ég til ánna um sauðburðinn. Kristrún sagði, að ef mér færist það vel úr hendi, ætlaði hún að gefa mér söðul, er ég yrði fermd. Ég vildi, að sauðburðurinn gengi vel, hvað sem um söðulinn yrði, og þótti mér gaman að ganga til ánna.
Að morgni fermingardagsins sendi Kristrún eftir söðlinum. Hún keypti hann af gamalli konu á næsta bæ. Þegar ég var albúin til ferðar og kom út á hlaðið, stóð hesturinn með söðlinum við dyrnar. Annað eins ferlíki í söðulmynd hefi ég aldrei séð. Þó að ég hefði verið tíu sinnum stærri en ég var, hefði verið rúmt um mig í honum. Svo gleitt var bilið milli sveifarinnar og setunnar, að ég undrast enn, að ég skyldi ekki fljúga í gegnum það. En skrautlegur var hann og skjöldum settur, prýddur fangamarki og ártali. Ekki man ég ártalið, en stafirnir S. J. voru dregnir saman. Reiðinn var alsettur látúnsbólum, og sveifin var svo breið, að engin mannshönd mátti ná utan um hana.
Ég gladdist lítt yfir söðlinum, og það mun Kristrún hafa fundið, því að hún minnti mig á, að flestir í mínum sporum mundu hafa orðið glaðir við að eignast slíkan grip, sem væri alveg eins og söðullinn hennar maddömu Þóru. En mér var alveg sama um allar maddömur og þeirra söðla. Þó þakkaði ég henni fyrir söðulinn og reyndi að vera þakklát í huganum.
